Mục này chỉ nhằm giải đáp các thắc mắc về sức khỏe có tính cách tổng quát. Với các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc với bác sĩ để được thăm khám trực tiếp. Nhiều thông tin thiết thực và bổ ích khác về sức khỏe cũng được phát trên đài Radio Chuyện Sáng Chủ Nhật ở vùng Orange County, California, vào mỗi sáng Chủ Nhật từ 6 đến 9 giờ, trong chương trình “Câu Chuyện Sức Khỏe Sáng Chủ Nhật.” Nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác cũng có thể tìm thấy trên các website www.nguyentranhoang.com và www.radiochuyensangchunhat.com. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ qua email: [email protected] hoặc điện thoại (714) 531-7930
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
Cá nhân hóa quá mức là một biểu hiện của suy nghĩ sai lầm hoặc suy nghĩ bị méo mó trong tâm lý học. Đây là một dạng của suy nghĩ đặt ra quá nhiều trách nhiệm cho bản thân mình trong những tình huống xảy ra xung quanh, thường là trong các tình huống tiêu cực hoặc khó khăn. Khi người ta cá nhân hóa quá mức, họ có xu hướng tự đặt mình là nguyên nhân chính của mọi sự việc xấu xảy ra, mặc dù có thể có nhiều yếu tố và nguyên nhân khác.
Làm sao để nhận ra được là mình có khuynh hướng bị cá nhân hóa quá mức
Để nhận ra xem mình (hoặc người thân) có khuynh hướng bị cá nhân hóa quá mức hay không, ta có thể thực hiện các bước sau:
- Tự quan sát: Thái độ chú ý đến cảm xúc và suy nghĩ của mình (hoặc của người thân) là bước quan trọng đầu tiên. Hãy tự hỏi xem ta có xu hướng tự đổ lỗi hoặc cá nhân hóa quá mức trong tình huống nào. Ta thường phản ứng ra sao khi xảy ra điều gì đó không như mong đợi.
- Thận trọng với ngôn ngữ: Chú ý đến ngôn ngữ và cách diễn đạt. Nếu ta thường sử dụng các từ ngữ như “luôn luôn,” “làm hư tất cả,” hoặc “tôi là nguyên nhân,” đây có thể là dấu hiệu của cá nhân hóa quá mức.
- Xem xét lại cách ta thường phản ứng: Xem xét liệu một sự kiện cụ thể có thể được giải thích bằng nhiều nguyên nhân khác nhau, hay nó chỉ có một giải thích là do (lỗi của) mình? Nếu ta có xu hướng lựa chọn giải thích cá nhân hóa mà không xem xét các yếu tố khác, đó có thể là dấu hiệu.
- Hỏi ý kiến người khác: Thỉnh thoảng, ta có thể hỏi ý kiến người thân hoặc bạn bè đáng tin cậy về cách mình xử lý và đánh giá các tình huống. Họ có thể cung cấp góc nhìn bên ngoài và giúp ta nhận ra nếu có sự cá nhân hóa quá mức.
- Tìm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Nếu ta đã biểu hiện xu hướng cá nhân hóa quá mức và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý hoặc cuộc sống hàng ngày, hãy xem xét việc tìm sự hỗ trợ từ một chuyên gia tâm lý hoặc tư vấn. Các chuyên gia này có thể giúp ta hiểu rõ hơn về tư duy này và phát triển các chiến lược để đối phó với nó.
Nhớ rằng cá nhân hóa quá mức là một dạng sai lầm tư duy, và nhận ra nó là bước quan trọng trong việc cải thiện tư duy và cảm xúc.
Cần làm gì khi ta bị cá nhân hóa quá mức
Khi bị cá nhân hóa quá mức, có một số bước ta có thể thực hiện để đối phó với tình trạng này và cải thiện tư duy của mình:
–Nhận ra rằng đó là một sai lầm tư duy: Đầu tiên và quan trọng nhất, ta cần nhận ra rằng cá nhân hóa quá mức là một sai lầm tư duy và không phản ánh sự thật. Hãy thừa nhận rằng suy nghĩ này không hợp lý và cần được thay đổi.
–Tự quan sát: Hãy tự theo dõi suy nghĩ và cảm xúc của mình trong các tình huống cụ thể. Khi bắt đầu cảm thấy mình đang cá nhân hóa quá mức, hãy dừng lại và thử đánh giá lại tình huống một cách khách quan hơn.
–Tư duy tỉnh thức (mindfulness): Học cách tập trung vào hiện tại một cách k
hông đánh giá hoặc phê phán. Khi thực hành tư duy tỉnh thức, ta có thể nhận ra những suy nghĩ cá nhân hóa và thay đổi chúng.
–Kiểm tra các phản ứng của mình: Hãy thử xem xét liệu có thể có các giải thích khác cho một tình huống hay không. Sự việc có thể được giải thích bằng nhiều nguyên nhân khác nhau, và không phải lúc nào cũng phải đổ lỗi cho bản thân hoặc cá nhân hóa quá mức.
–Ghi chép nhật ký: Một cách để theo dõi và hiểu rõ hơn về các suy nghĩ cá nhân hóa là ghi chép chúng. Khi viết xuống những suy nghĩ này, ta có thể thấy rõ hơn những mô hình và cách chúng ảnh hưởng đến tâm trí của ta.
–Tìm sự hỗ trợ: Nếu thấy cá nhân hóa quá mức đang ảnh hưởng đến cuộc sống và tâm lý của mình một cách nghiêm trọng, xem xét việc tìm sự hỗ trợ từ một chuyên gia tâm lý hoặc tư vấn. Họ có thể giúp ta phát triển các kỹ năng và chiến lược để đối phó với sai lầm tư duy này.
Nhớ rằng việc thay đổi tư duy và cách tiếp cận cá nhân hóa quá mức có thể mất thời gian và thực hành đều đặn. Hãy kiên nhẫn với bản thân và nhớ rằng việc cải thiện tư duy là một quá trình.
Nên làm gì khi sống với người thân bị cá nhân hóa quá mức
Sống cùng với người thân bị cá nhân hóa quá mức có thể thách thức, nhưng có những cách ta có thể hỗ trợ họ và cải thiện môi trường sống chung:
- Thể hiện sự hiểu biết và lắng nghe: Hãy lắng nghe người thân một cách tôn trọng khi họ chia sẻ về cảm xúc và suy nghĩ của họ. Thể hiện sự thông cảm và hiểu biết mà không cố gắng chữa trị hoặc phê phán.
- Khuyến khích tìm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Nếu thấy rằng cá nhân hóa quá mức đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến người thân, hãy khuyến khích họ tìm kiếm sự hỗ trợ từ một chuyên gia tâm lý hoặc tư vấn. Các chuyên gia này có thể giúp họ phát triển kỹ năng đối phó và thay đổi tư duy.
- Khám phá cùng nhau: Khi có thời gian, hãy cùng người thân tham gia vào các hoạt động thú vị và giúp họ tạo ra các trải nghiệm tích cực. Điều này có thể giúp họ tập trung vào hiện tại và giảm bớt tư duy cá nhân hóa.
- Khuyến khích sử dụng các kỹ thuật thực hành tư duy: Nếu biết người thân đang sử dụng các kỹ thuật như tư duy tỉnh thức hoặc ghi chép nhật ký để đối phó với cá nhân hóa quá mức, khuyến khích họ tiếp tục thực hiện các hoạt động này.
- Bảo vệ sức khỏe tâm lý của mình: Sống cùng với người thân bị cá nhân hóa quá mức có thể gây áp lực và căng thẳng. Hãy đảm bảo việc tự chăm sóc sức khỏe tâm lý của mình, có thể bằng cách tham gia vào các hoạt động thư giãn và tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý nếu cần.
- Tránh tranh cãi vô nghĩa: Trong một số trường hợp, tránh tranh cãi vô nghĩa với người thân về các vấn đề mà họ cá nhân hóa quá mức. Thay vì đối đầu, hãy tìm cách xây dựng một môi trường hòa thuận và hỗ trợ.
Nhớ rằng việc sống cùng với người thân bị cá nhân hóa quá mức có thể đầy thách thức, và có thể cần thời gian và kiên nhẫn để thay đổi tư duy của họ. Hãy tiếp tục biểu hiện sự hỗ trợ và thông cảm, và nếu tình hình trở nên nghiêm trọng, hãy xem xét tìm sự hỗ trợ từ các chuyên gia.
