Hiếu Chân/Người Việt
Vụ hành quyết tử tù Nguyễn Văn Chưởng gây rúng động dư luận ở Việt Nam một lần nữa cho thấy bản chất phi nhân của một nhà nước công an trị, trong đó bất kỳ công dân nào cũng có nguy cơ bị tù tội, bị tước bỏ sinh mạng một cách tùy tiện bằng những bản án bất công và phi lý của một hệ thống tư pháp què quặt.
Anh Nguyễn Văn Chưởng, sinh năm 1983, quê quán huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương, bị buộc tội giết chết ông Nguyễn Văn Sinh, thiếu tá cảnh sát hình sự thành phố Hải Phòng, vào Tháng Bảy, 2007. Anh Chưởng bị tuyên án tử hình trong các phiên tòa sơ thẩm (Tháng Sáu, 2008), phúc thẩm (Tháng Mười Một, 2008), và giám đốc thẩm (Tháng Mười Hai, 2011). Nhưng bản án chưa thi hành được vì có nhiều khuất tất, oan sai. Sau đó, bản án bị Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao “kháng nghị” đòi xét xử lại theo hướng giảm nhẹ hình phạt xuống tù chung thân, phạm nhân và gia đình liên tục kêu oan và dư luận phản đối gay gắt.
Cho đến ngày 4 Tháng Tám vừa qua, Toà Án Nhân Dân Thành Phố Hải Phòng bất ngờ gửi công văn cho gia đình nghi can, yêu cầu “có đơn xin nhận tử thi hay nhận tro cốt của tử tù sau khi thi hành án và gia đình có ba ngày để nộp đơn kể từ khi nhận được thông báo.” Cái công văn tàn nhẫn, lạnh lùng đó làm cho tất cả những ai còn lương tri đều bị sốc, và một lần nữa vụ án oan của tử tù Nguyễn Văn Chưởng được xới lên trên mạng xã hội và thu hút sự quan tâm của các tổ chức nhân quyền quốc tế.
Vụ án xảy ra lúc 9 giờ tối ngày 14 Tháng Bảy, 2007 tại khu vực trước nhà máy thép Đình Vũ ở quận An Hải, thành phố Hải Phòng. Nạn nhân chết vào sáng hôm sau tại bệnh viện. Đến ngày 3 Tháng Tám, công an Hải Phòng bắt được ba “nghi phạm” là Nguyễn Văn Chưởng, Đỗ Văn Hoàng, và Vũ Toàn Trung. Nghi can Nguyễn Văn Chưởng được một số nhân chứng xác nhận, tại thời điểm xảy ra án mạng, họ đã gặp anh ở quê nhà Hải Dương, cách hiện trường án mạng khoảng 40 cây số, nghĩa là Chưởng có chứng cứ ngoại phạm (alibi). Khi em trai của Chưởng là Nguyễn Trọng Đoàn thu thập lời khai của nhân chứng và đem nộp cho cơ quan điều tra Công An Hải Phòng thì anh Đoàn cũng bị bắt và bị kết án hai năm tù về tội “che giấu tội phạm.”
Ngày 27 Tháng Giêng, 2008, cơ quan cảnh sát điều tra ra bản kết luận điều tra khẳng định anh Chưởng khai nhận cùng với hai bị cáo khác chém chết Thiếu Tá Sinh với mục đích cướp của lấy tiền mua heroin. Căn cứ vào kết luận của công an, các phiên tòa từ sơ thẩm đến giám đốc thẩm đều kết tội nghi can giết người cướp của và tuyên án tử hình.
Tuy nhiên, cũng như vô số vụ án ở Việt Nam, tội trạng của anh Chưởng được xử theo lời khai của anh mà trong nhà giam của công an, các điều tra viên thường tra tấn, sử dụng nhục hình rất dã man, đánh đập nghi can chết đi sống lại để buộc họ phải thừa nhận những hành vi phạm tội mà có thể họ không làm, cốt để khỏi bị tra tấn đau đớn về thể xác và tinh thần. Công an Việt Nam thường vỗ ngực tự hào là lực lượng điều tra “giỏi nhất thế giới,” “phá án nhanh nhất thế giới”… chẳng qua chỉ là do họ sử dụng biện pháp tra tấn, bức cung, buộc nghi can phải cung khai theo đúng hướng dẫn của điều tra viên, bất chấp bằng chứng hoặc nguyên tắc suy luận vô tội.
Trước Nguyễn Văn Chưởng, đã có những “tử tù” Nguyễn Thanh Chấn, Hàn Đức Long, Huỳnh Văn Nén… bị kết án tử hình dựa trên lời khai “nhận tội” để rồi nhiều năm sau được minh oan và trả tự do. Hiện nay, cùng hoàn cảnh với Nguyễn Văn Chưởng ở Hải Dương còn có Hồ Duy Hải ở Long An mà bản án tử hình của anh đã nhiều lần bị dư luận phản đối gay gắt. Những tử tù này có chung một điểm: Bị tra tấn dã man nên phải nhận tội dù không có bằng chứng khách quan chứng tỏ họ có tội.
Từ trong tù, anh Nguyễn Văn Chưởng gửi thư cho gia đình, khẳng định bị tra tấn, bị ép cung cho nên phải nhận tội. “Họ đánh con tới tấp, con không nói được câu nào nữa. Họ thôi đánh thì con mới thở được và nói là sao các chú đánh cháu, cháu có làm gì đâu? Và họ nói, ‘không làm gì thì tao mới đánh, chứ làm gì thì đã không bị đánh.’ Và họ lại tiếp tục đánh con và dùng còng số 8 treo chỉ có hai đầu ngón chân cái chạm xuống đất.”
Không chỉ Nguyễn Văn Chưởng, nghi can chính của vụ án, mà ngay cả những nhân chứng khẳng định họ đã gặp anh cách nơi xảy ra án mạng tới 40 cây số vào thời điểm oan nghiệt ấy, cũng bị công an tra tấn dã man để buộc họ phải thay đổi lời khai nhằm xóa bằng chứng ngoại phạm của nghi can. Nhân chứng Trần Quang Tuất (cùng quê với anh Chưởng), nhân chứng Trịnh Xuân Trường (bạn anh Chưởng) – là những người xác nhận anh Chưởng có mặt ở Hải Dương vào thời điểm xảy ra án mạng ở Hải Phòng – đều có đơn tố cáo việc bị công an tra tấn, ép cung, buộc phải viết lời khai theo yêu cầu và hướng dẫn của công an. Anh Trường khai bị công an tên Phong dùng đầu điếu thuốc lá đang hút châm bỏng cả hai cánh tay. Còn anh Tuất bị chửi bới, khóa tay vào ghế suốt ngày, bị đấm vào đầu, dọa bắt giam…
Tình trạng tra tấn dã man, bức cung, ép cung trong các trại tạm giam và đồn công an Việt Nam là chuyện “truyền thống cách mạng.” Có bao nhiêu thanh niên trai tráng vào đồn công an khi đang khoẻ mạnh nhưng một vài hôm sau gia đình phải tới nhận xác! Ngay cả một cựu đại úy công an, ông Lê Chí Thành, khi bị bắt vì tố cáo cấp trên ăn hối lộ, cũng bị các đồng đội cũ tra tấn dã man, bị treo tay chân trong hầm phân suốt bảy ngày đêm, khi ra tòa phải có người dìu đi vì không bước nổi.
Những thông tin về bức cung, ép cung trong vụ án Nguyễn Văn Chưởng không chỉ được đồn đãi trong dư luận mà được trình bày trước tòa và có trong các bài tường trình của báo chí nhà nước trong thời gian đầu của vụ án “nhiều khuất tất.”
Không là luật sư cũng thấy bản án tử hình Nguyễn Văn Chưởng là kết quả của thủ đoạn ép cung, chỉ dựa vào lời khai của đương sự trong tình trạng bị giam cầm và tra tấn. Ngày 15 Tháng Năm, 2012, năm văn phòng luật sư biện hộ cho anh Chưởng cùng làm đơn kiến nghị chủ tịch nước khi đó là ông Trương Tấn Sang, cho rằng bản án tử hình anh Chưởng là oan sai, đề nghị ông cho dừng việc thi hành án tử hình và giao cho Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao xem xét trách nhiệm hình sự của những người tiến hành tố tụng.
Ấy thế nhưng giới lãnh đạo CSVN dường như không thèm đếm xỉa tới đạo lý, coi mạng người như cỏ rác. Một khi công an – lực lượng “còn đảng còn mình” khét tiếng tàn ác – đã kết luận thì coi như đó là chân lý, một thứ chân lý đẫm máu người, mọc lên từ những trận đòn thù ác độc.
Bây giờ thì anh Chưởng sắp bị hành quyết, ôm nỗi oan khiên xuống tuyền đài. Mấy hôm nay, cả nước rộ lên hoạt động gửi thư, nhắn tin cho Chủ Tịch Nước Võ Văn Thưởng, kêu gọi ân xá cho anh Nguyễn Văn Chưởng – coi đó là một giải pháp hợp tình hợp lý hợp pháp sau khi anh đã ngồi trong xà lim tử tù hơn 16 năm qua. Nhật báo Người Việt dẫn số liệu từ trang thỉnh nguyện thư avaaz.org cho biết trên Internet đã có 3,644 người ký tên thúc giục ông Thưởng hoãn hành hình Nguyễn Văn Chưởng nhưng số người nhắn tin trực tiếp cho ông Thưởng thì cao hơn rất nhiều. Nhiều người hy vọng ông tân chủ tịch nước có lương tâm, sẽ cải tử hoàn sinh cho anh Chưởng, mà không nghĩ rằng đây là sản phẩm của một hệ thống, một tập thể cai trị mà cá nhân ông chủ tịch không dễ gì thay đổi được dù luật Việt Nam quy định ông có quyền “ân xá” mọi phạm nhân.
Tổ Chức Ân Xá Quốc Tế (Amnesty International) hôm 7 Tháng Tám cũng ra tuyên bố yêu cầu “Nhà cầm quyền Việt Nam phải dừng ngay việc hành quyết người đàn ông của một vụ án đầy những lo ngại bị tra tấn và vi phạm quyền được xét xử công bằng… khởi động ngay cuộc điều tra độc lập và không thiên vị về những cáo buộc tra tấn và các nhục hình để ép cung?”
Tưởng cũng cần nhắc lại rằng năm 2013 Việt Nam có ký kết tham gia Công Ứớc Chống Tra Tấn và Các Hình Thức Trừng Phạt hay Đối Xử Tàn Ác Vô Nhân Đạo hoặc Hạ Thấp Nhân Phẩm (Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment) – đã được Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc thông qua ngày 10 Tháng Mười Hai, 1984 – nên cộng đồng quốc tế có quyền và nghĩa vụ buộc chính phủ Việt Nam phải thực hiện đúng cam kết.
Ở các nước có tự do, dân chủ và nhân quyền, các tòa án đều cho đúc một câu châm ngôn lên mặt tiền pháp đình để nhắc nhở các quan tòa phải nhớ một nguyên tắc tối thượng: “Satius est impunitum relinqui facinus nocentis, quam innocentem damnari” (Thà bỏ lọt tội phạm còn hơn kết án oan người vô tội). Hầu hết các nước trên thế giới đều bỏ án tử hình vì người bị giết oan sẽ không thể nào cứu sống lại được. Nhưng dưới các chế độ độc tài, guồng máy tư pháp (công an điều tra, viện kiểm sát, tòa án) chỉ là công cụ của thế lực cầm quyền hành xử theo nguyên tắc “thà giết lầm hơn bỏ sót,” lấy bạo lực để gieo rắc sợ hãi cho toàn xã hội thì e rằng số phận của hai tử tù Nguyễn Văn Chưởng và Hồ Duy Hải và bao nhiêu “tử tù dự khuyết” khác nữa đã được an bài trong tuyệt vọng. [đ.d.]